از يكسو كاخ سفيد و وزارت خارجه آمريكا از انتخاب دکتر حسن روحاني به رياست جمهوري را به عنوان يك فرصت براي حل چالش هاي تاريخي دو كشور و موضوع هسته اي می دانند و از مذاکره جدی با تهران سخن می گویند و از سوی دیگر همزمان كنگره آمريكا با تصويب طرحي جدید برافزايش تحريم هاتاکید می کنند.

پس از برگزاري نخستين نشست خبري روحاني، سخنگوي وزارت خارجه آمريكا به سخنان رييس جمهوري ايران درباره مذاكره مستقيم و جدي با آمريكا و غرب براي حل موضوع هسته اي واكنش نشان داد و گفت: آمادگي خود را براي مذاكره مستقيم با ايران اعلام كرده ايم. اما توپ در زمين آن هاست.

دوشنبه گذشته نيز سخنگوي وزارت خارجه آمريكا مدعي شد كه اگر ايران براي مذاكره جدي باشد، آمريكا آماده گفتگو مستقيم با ايران خواهد بود. اما وي همزمان تاكيد كرد كه كاخ سفيد به سياست تحريم عليه ايران ادامه خواهد داد.

همزمان مجلس نمايندگان آمريكا بر روي خط ديپلماسي با ايران وارد شده و با تصويب طرح تحريم ايران اعلام كرد كه انتظار براي تغيير در سياست يكسويه دولت آمريكا غيرواقع بينانه است.

۴۰۰ نفر از نمايندگان به اين طرح راي مثبت دادند و در مقابل تنها ۲۰ نفر به آن راي منفي دادند. اين در حالي بود كه يك هفته قبل از آن ۱۲۰ عضو مجلس نمايندگان آمريكا در نامه اي به اوباما خواستار جدي گرفتن ديپلماسي با ايران شده بودند.

نمايندگان مجلس سناي آمريكا نيز براي اينكه از قافله تهديد و تحريم عقب نماند، به باراك اوباما نامه نوشته و از وي خواستند كه از فشار تحريم ها عليه ايران نكاهد.

نمايندگان سنا در اين نامه تصريح كرده بودند كه تحريم هاي آمريكا عليه ايران بايد تشديد شده و دولت اوباما گزينه نظامي را عليه ايران جدي پيگيري نمايد.

** سیاست های متناقض

طبيعي بود كه پيام هاي تناقض آميز واشنگتن به ايران كه خود را براي آغاز به كار كابينه دكتر روحاني آماده مي كند، بازخورد منفي داشته باشد.

رييس جمهوري در نخستين نشست رسانه اي خود با خبرنگاران داخلي و خارجي از آنچه رفتارها متناقض و پيام ها ناهمسو در گفتار و عمل ناميد انتقاد كرد و درباره آمادگي ايران براي گفتگو و تعامل با غرب و آمريكا براي حل اختلاف نظرها درباره برنامه صلح آميز هسته اي كشورمان سخن گفت.

حجت الاسلام روحاني روحاني تاكيد كرد: متاسفانه در آمريكا گروه فشار كه گروه جنگ طلب و مخالف گفتگوهاي سازنده است و در پي منافع يك كشور خارجي است و بيشتر هم از او دستور مي گيرد منافع يك كشور خارجي و يك گروه بر نمايندگان مجلس آمريكا تحميل شده و ما مي بينيم در اين اقدام حتي منافع آمريكا هم مدنظر قرار نمي گيرد.

رييس جمهوري در سخنانش پيامي بسيار شفاف به رهبران آمريكا فرستاد و گفت: اين مسير دوگانه آنها را به نتيجه اي نخوهد رساند و صداقت مقامات آمريكايي را زير سئوال مي برد.

ديگر مقام هاي بلندپايه كشورمان، نيز به مواضع دوگانه آمريكاي واكنش نشان داده و از جمله آيت الله هاشمي رفسنجاني، رئيس مجمع تشخيص مصلحت نظام، با توصيف آن به عنوان بي‌تدبيري ديپلماتيك گفت: تصويب تحريم و تشديد تهديد در كار دولتي كه حركت خود را با تدبير و اميد و پرهيز از تنش در روابط خارجي آغاز كرده، بي‌تدبيري ديپلماتيك و نشان از برتري بي‌منطقي بر عقلانيت سياسي در تصميم‌گيري‌هاست.

**بي اعتمادي به سياست آمريكا

تحليلگران مستقل در آمريكا نخستين واكنش هاي كنگره و كاخ سفيد را به آغاز به كار دولت جديد ايران را ضربه به اعتبار به كاخ سفيد و برخلاف مسير اعتمادسازي و ديپلماسي دانسته اند.

از جمله گري سيك، مشاور سابق امنيت ملي در دولت هاي كارتر، فورد و ريگان با انتقاد از سياست تحريم هاي كنگره گفت: اقدام كنگره و تصويب دور جديدي از تحريم ها و بي اعتنايي به تغييرات رخ داده در فضاي سياسي اين كشور، باور و اعتماد ايرانيان در مورد نامعتمد بودن آمريكايي ها را تاييد و تقويت خواهد كرد.

همچنين فلاينت لورت و هيلاري من لورت، دو تحليلگر آمريكايي مسائل ايران رويكرد افزايش تحريم هاي آمريكا را سياست ورشكسته واشنگتن در برابر ايران هسته اي ناميده و آن را اشتباه استراتژيك آمريكا به عنوان يك قدرت جهاني ارزيابي كردند.

اين دو تحليلگر آمريكايي در مقاله اي كه روز سه شنبه مشتركا در ورلد فايننشال ريوو منتشر كردند، نوشتند: اگر آمريكا به دنبال معامله و توافق بر مبناي پيمان ان پي تي است، روحاني طرف مذاكره بسيار خوبي خواهد بود. اما اين كار نيازمند آن است كه واشنگتن سياست خود را با ان پي تي تطبيق داده و حق هسته اي ايران را به رسميت شناسد و از سياست تحريم كه به بي اعتباري جهاني واشنگتن انجاميده، دست بردارد.

*فصل الخطاب سياست خارجي آمريكا

نقطه مشتركي كه بسياري از ناظران در ايران و آمريكا بر سر آن توافق دارند، اين است كه خروجي رويكرد متناقض سياست دولت آمريكا چيزي جز افزايش بي اعتمادي ميان تهران و واشنگتن نبوده است.

دكتر روحاني به روشني اين نكته را در سخنان روز سه شنبه خود در جمع خبرنگاران داخلي و خارجي روشن ساخت كه مسير دوگانه اي كه آمريكايي ها در پيش گرفته‌اند (...) صداقت مقامات آمريكايي را زير سئوال قرار مي دهد.

تحليلگران در عين حال به سخنان ديگر رييس جمهوري كشورمان درباره اختلاف نظر ظاهري كنگره و كاخ سفيد اشاره مي كنند و مي گويند اكنون مقام هاي ايران از خود مي پرسند در سياست خارجي آمريكا چه كسي حرف آخر را زده و با چه كسي طرف هستند.

دكتر روحاني در كنفرانس خبري روز سه شنبه گفته بود كه من نمي گويم بين كنگره و دولت تقسيم كار پنهاني صورت گرفته يا نه اما آنچه براي ما مد نظر است سياست عملي آمريكا است.

به باور تحليلگران اين سخنان صريح رييس جمهوري از اين جهت اهميت دارد كه در روزهاي اخير اين احساس ايجاد شده كه مشخص نيست جمهوري اسلامي با چه كسي در دولت آمريكا طرف بوده و با آن مذاكره نمايد.

در سال هاي گذشته مقام هاي آمريكا همواره بهانه آورده اند كه مشخص نيست در ايران چه كسي تصميم گيرنده نهايي در سياست خارجي بوده و نمي دانند با چه كسي در جمهوري اسلامي مذاكره كنند!

اكنون به نظر مي رسد كه كنگره و كاخ سفيد در برابر دولت جديد ايران، در دو جهت متناقض گام بر مي دارند و اين درحاليست كه فصل الخطابي در سياست خارجي آمريكا وجود ندارد.

سخنگوي وزارت خارجه آمريكا روز سه شنبه در واكنش به تاكيد رييس جمهور كشورمان بر مذاكرات جدي گفت كه توپ در زمين ايران است.

اما به باور بسياري از ناظران در ايران و آمريكا، پيش از هر چيزي، دولت اوباما بايد بر اين تناقض و دوگانگي داخلي غلبه كرده و نقشه راه مشخص خود را براي ديپلماسي شفاف با ايران ارايه دهد.

زمان آن رسيده كه دولتمردان آمريكا پرده دوگانگي را كنار زده و نشان دهند كه فصل الخطاب در سياست خارجي آن ها چه كسي است؛ در غير اين صورت، همانگونه كه گري سيك گفته است، ديوار بي اعتمادي ميان تهران و واشنگتن بلندتر از گذشته خواهد شد و به تعبير رييس جمهور كشورمان، صداقت رهبران آمريكا براي مذاكره و حل موضوع هسته اي زير سوال خواهد رفت.